مولوی / دیوان شمس / غزلیات

هر کسی از ظن خود شد یار من           از درون من نجست اسرار من

ظن و گمان همان قضاوت در میان افراد می باشد چرا که هیچکس نمی تواند درون انسان دیگر را ببیند مگر به درجه بالاتری رسیده باشد ، این گمان فقط برداشتی از رفتار آن شخص می باشد که گاهی به اشتباه آن را یقین می پنداریم . حضرت مولانا به زیبایی این موضوع را بیان می کند :

قضاوت ممنوع . در جامعه کنونی ما برای مثال قوانین راهنما رانندگی رسم کرده اند تا موقع رانندگی حواسمان به خیلی چیز ها باشد ما در ماشین خود نشسته ایم و استارت می زنیم و فرمان را در دست می گیریم و حرکت می کنیم طبق آیین نامه راهنما رانندگی در خیابان باید مقررات را رعایت کنیم اینکه به ماشینی که قصد عبور دارد اگر می توانیم راه بدهیم تا از ما سبقت بگیرد اگر عابری حین عبور بود آهسته تر برانیم تا عبور کند و از تصادف جلوگیری کنیم در ترافیک های شهری از ما خواسته شده صبور باشیم و از بوق زدن های مداوم وآلودگی صوتی استفاده نکنیم . درسته در همین قوانین هم داریم که عده ای با نقص آن باعث دردسر برای خود و دیگران می شوند اما خب شنیدید که اگر پلیس راهنما رانندگی و گشت نامحسوس تخلف را ببیند آن شخص را متوقف و جریمه خواهد کرد و حالا نکته مورد اهمیت وقتی ماشین مان را زیر تابلو های پارک ممنوع نگه می داریم خیلی طول نمی کشد که راهنما رانندگی آن را به پارکینگ منتقل می کند و ما با زحمت فراوان و پرداخت جریمه آن را بیرون می آوریم بله آن تابلو و علامت ممنوعه هیچ وقت باعث اعتراض ما نمی شود چون می دانیم قوانین را نقص و حال باید تاوان بدهیم . درمورد قضاوت دیگران کاش چنین تابلویی در ذهنمان می داشتیم و به عواقب آن نیز توجه می کردیم در حقیقت گاهی ما بدون فکر و اندیشه و موقعیتی که طرفمان در آن قرار دارد او را قضاوت می کنیم و همین به خودی خود زن و گمان شاید اشتباه باشد و کنار اینکه دیگری را محکوم می کنیم باید منتظر عواقب کار خود نیز باشیم شاید روزی خودمان در چنین شرایطی گرفتار شدیم و وقتی مورد قضاوت قرار گرفتیم خود را برای آن روز که دیگری را قضاوت کردیم سرزنش کنیم . ما می توانیم با یک تابلو قضاوت ممنوع در ذهنمان از چنین زن و گمانی جلوگیری کنیم .